راه های افزایش مسئولیت پذیری کودکان

مسئولیت پذیری کودکان مهارت‌های مهمی مانند خودکنترلی، تصمیم‌گیری، تفکر انتقادی، قدرت ارتباطی و پشتکار را تقویت می‌کند. مقداری از مسئولیت در زندگی روزمره در کودکان به آن‌ها اجازه می‌دهد تا استقلال بیشتری در انجام وظایف و تصمیم‌گیری‌های خود داشته باشند. در این مقاله درباره مسئولت پذیری در کودکان به طور مفصل صحبت می‌کنیم.

چرا تقویت مسئولیت پذیری کودکان اهمیت دارد؟

با توجه به شرایط موجود به طور قطع همه ما دوست داریم تا قدرت مسئولیت پذیری در کودکان خود را از همان ابتدا تقویت کنیم. همانطور که می دانید مسئولیت پذیری و استقلال دو مورد از اساسی ترین ابعاد شخصیتی هر فردی هستند که می توانند تاثیر بسیار زیادی بر آینده فرد داشته باشند.

در درجه اول می‌توانید از مشاوره فرزندپروری کمک بگیرید تا شما را در امر آموزش دادن مسئولیت به کودکان کمک کند. باید توجه کنید که این مهارت از پذیرش این موضوع آغاز می شود که همیشه همه چیز بر اساس خواسته ما نیست و برخی از مشکلات و کمبود ها باید پذیرفته شوند.

تقویت مسئولیت پذیری کودکان

بهتر است تقویت مسئولیت پذیری در همان سن کم، برای مثال مسئولیت پذیری در کودکان پیش دبستانی، مورد توجه قرار گرفته تا کودک شما از همان ابتدا بتواند از نظر فردی و شخصیتی رشد پیدا کند.

مسئولیت پذیری در کودکان در شرایط مختلف چگونه است؟

بیشتر والدین دوست دارند فرزندانشان آنچه را که والدین می‌خواهند انجام دهند، از دستورالعمل‌ها پیروی کنند و اقتدار خود را زیر سؤال نبرند. اما این مسئولیت نیست!! این رفتار‌ها به عنوان اطاعت طبقه‌بندی می‌شوند.

شناخت مسئولیت‌پذیری در امر مهارت فرزندپروری اهمیت دارند و به آنها کمک می‌کنند تا در زندگی روزمره و ارتباط با دیگران، نقش‌آفرینی مثبت داشته باشند.

در زیر تعدادی از شرایط مختلف برای مسئولیت پذیری های کودکان آورده شده است:

 مسئولیت پذیری کودکان در مدرسه

همانطور که همه ما می دانیم وظایفی که کودکان در مدرسه دارند از اهمیت بالایی برخوردار بوده و عمل به این وظایف می تواند منجر به تقویت تمرکز و البته مسئولیت پذیری فرد گردد. به صورت کلی می توان مهمترین مسئولیت هایی که کودکان در مدرسه با آن سروکار دارند را به صورت زیر بیان نمود:

• حضور منظم و مداوم در کلاس
• همراه داشتن کتاب و سایر لوازم مورد نیاز
• انجام دقیق تکالیف درسی
• احترام به دوستان و معلمان
• رعایت نظم و سکوت در محیط مدرسه
• پذیرش مسئولیت های غیر صحیح خود
• توجه به تدریس معلم

علاوه بر موارد بالا برای مسئولیت پذیری کودکان در مدرسه می توان معیار ها و شاخص های دیگری نیز تعریف نمود که ما در اینجا مهم ترین آن ها را لیست نمودیم.

مسئولیت پذیری کودکان دبستانی

همانطور که در بخش قبلی نیز به آن اشاره شد دوران تحصیل و به خصوص دبستان از مهم ترین دوران زندگی هر فرد است که تاثیر بسیاری بر شکل گیری شخصیت او خواهد داشت. بسیاری از پزشکان دوران دبستان را دوران شایستگی در برابر احساس حقارت می نامند.

مهارت مسئولیت پذیری کودکان

دلیل آن هم در این است که اگر کودک بتواند در این سن وظایف خود را انجام دهد احساس شایستگی می کند و در غیر اینصورت احساس حقارت خواهد داشت. از جمله مهمترین کارهایی که منجر به مسئولیت پذیری در کودکان دبستانی می شود می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• مرتب نمودن رختخواب
• رعایت دقیق نظافت شخصی و مسواک
• انجام تکالیف مدرسه
• تنظیم ساعت خواب و بیداری
• کمک به برخی کارهای منزل
• کمک به خواهد و یا برادر کوچکتر خود
• نظافت محیط اتاق شخصی

همانطور که مشاهده کردید وظایف در این سن محدود به دبستان نبوده و در خانه نیز برخی از وظایف باید بر عهده کودکان باشد.

مسئولیت پذیری کودکان پیش دبستانی

دوران قبل از شروع مدرسه بسیار حیاتی بوده و کودکان در این دوران خیلی سریع موارد مختلف را یاد می گیرند. تقویت مسئولیت پذیری در کودکان پیش دبستانی با محول کردن برخی وظایف به دوش آن ها انجام می شود که شامل موارد زیر است:

• مراقبت از لوازم شخصی خود
• تحمل کردن دوری از پدر و مادر
• درک نمودن هیجانات دیگران
• به تنهایی لباس پوشیدن
• تمرین سحرخیزی

 مسئولیت پذیری کودکان در خانواده

بدون شک محیط خانواده باید مناسب ترین محیط ممکن برای رشد و ارتقاء کودکان باشد. از همین جهت مسئولیت پذیری در کودکان در خانواده یکی از مواردی است که والدین باید در نظر گرفته و با محول کردن برخی وظایف به دوش فرزند خود حس مسئولیت پذیری را تقویت نمایند.

البته باید این موضوع در نظر گرفته شود که هیچ گاه در واگذاری وظایف نباید افراط داشته باشیم چرا که ممکن است انجام برخی از کار ها خارج از توانایی کودک باشد.

آموزش مسئولیت پذیری کودکان چگونه است؟

آموزش مسئولیت پذیری در کودکان یکی از اصول فرزندپروری است که به صبر و تشویق نیاز دارد. در زیر تعدادی از راه‌های آموزش مسئولیت پذیری در کودکان آورده شده است:

۱. به فرزندان خود بیاموزید که اتاق ها و اسباب بازی های خود را مرتب کنند.

۲. به آنها وسایلی برای مراقبت و نگهداری بدهید.

۳. کارهای مناسب سن کودکتان را به او معرفی کنید.

۴. به آنها نشان دهید که چگونه یک کار را انجام دهند، اما اجازه دهید خودشان آن را انجام دهند.

۵. آموزش بودجه بندی و مدیریت پول را نیز به آنها بسپارید.

۶. استانداردهای رفتاری و پیامدهای نقض قوانین را تعیین کنید.

۷. با فرزندان خود بنشینید و توضیح دهید که مسئولیت پذیری چیست. به آنها کمک کنید بفهمند که مسئولیت ها مانند تعهدات یا قول ها هستند.

۸. وظایف متناسب با سن را کودکان خود اختصاص دهید و آنها را آگاه کنید که همه اعضای خانواده در این امر مشارکت دارند.

۹: کودکان از تماشای بزرگسالان زندگی خود چیزهای زیادی در مورد مسئولیت پذیری می آموزند. بنابراین، الگوبرداری از رفتار مسئولانه مهم است.

۱۰: وظایف مختلفی مانند کارهای خانه را به فرزندان محول کنید و مطمئن شوید که انجام شده‌اند.

۱۱.در حالی که کودکان یاد می گیرند مسئولیت های خود را بر عهده بگیرند، آنها را تشویق کنید.

۱۲: به کودکان بیاموزید که مسئولیت انتخاب های خود و تأثیر آنها بر جهان را بر عهده بگیرند.

سن مسئولیت پذیری کودکان چه سنی است؟

این سوال برای بسیاری از والدین وجود دارد که سن مسئولیت پذیری در کودکان چند سال است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت، از زمانی که کودک بتواند وظایف روزانه خود را انجام دهد باید به او مسئولیت بدهید. برای مثال می توان گفت که معمولا از سن ۳ سال به بالا کودکان می توانند در انجام برخی از کارهای منزل به شما کمک کنند.

این کمک می تواند به تنهایی غذا خوردن، جمع کردن وسایل درون اتاق، چیدن برخی وسایل سفره هنگام وعده های غذایی و یا آب دادن گیاهان باشد.
بازی برای تقویت مسئولیت پذیری کودکان

بازی کردن یک راه فوق‌العاده برای افزایش مسئولیت‌پذیری کودکان است و می‌تواند بسیار موثر باشد.

روند انجام بازی حقیقت به این صورت است که اعضای خانواده در کنار هم جمع شده و یکی از افراد جمله ای همانند من حتما همراه تو خواهم آمد اگر…، حال کودک باید سعی کند این جمله را تکمیل نماید. این کار هم منجر به ترغیب کودک برای انجام کار می شود و هم برای او سرگرم کننده خواهد بود.

کلام آخر از مجله سلامت

مسئولیت پذیری کودکان یکی از مهم ترین ویژگی های شخصیتی هر فرد بوده که باید از همان دوران کودکی تقویت شود. تقویت مهارت مسئولیت پذیری از آن جهت مهم است که تاثیر بسیار زیادی بر این ویژگی آن ها در سنین بزرگسالی خواهد داشت.

برای تقویت این حس لازم است تا در سنین مختلفی همچون دبستان و پیش دبستانی وظایف مشخصی را به عهده کودک گذاشته و از اون بخواهید این وظایف را به انجام رساند. تمریناتی همچون سحرخیزی، مسواک زدن منظم، لباس پوشیدن، نظافت اتاق و… می تواند تاثیر بسیاری از تقویت مسئولیت پذیری کودک داشته باشد.

سوالات متداول مسئولیت پذیری کودکان

۱. سن مسئولیت پذیری کودکان چند سال است؟

از هر سنی که کودک بتواند وظایفی را به انجام برساند مسئولیت پذیری وی آغاز شده که در خیلی از موارد سن سه سالگی است.
۲. عواقب عدم مسئولیت پذیری کودکان چیست؟

عدم مسئولیت پذیری در کودکان می تواند عواقب بسیاری به همراه داشته باشد که بی انظباطی یکی از مهم ترین عواقب موجود است.

۳. موانع موجود در تقویت مسئولیت پذیری کودکان چیست؟

به طور کلی می توان گفت تنبلی و ناله و شکایت در کنار برخی از مشکلات خانوادگی از جمله مهم ترین موانع تقویت مسئولیت پذیری کودک هستند.
۴. مزایای مسئولیت پذیری کودک چیست؟

هرچقدر که مسئولیت پذیری در کودک افزایش یافته و وظابف خود را بهتر به انجام رساند احساس عزت نفس، شایستگی و استقلال در او بیشتر می شود.
۵. آیا بازی برای مسئولیت پذیری کودکان موثر است؟

جالب است بدانید بازی برای مسئولیت پذیری کودکان یکی از روش های جدید و بسیار موثر برای تقویت مسئولیت پذیری کودک است.