راه حل ۵ مشکل شایع کودکان با همسالان

اغلب، والدین با مشاهدۀ پویایی های اجتماعی فرزندانشان دچار سردرگمی می شوند که البته این مسئله، امری طبیعی است زیرا آنها روابط بسیار پیچیده ای دارند. شما نمی توانید دوستانِ فرزندانتان را انتخاب کنید ولی در ادامه به راهکارهایی اشاره می کنیم که به شما کمک می کند ۵ مشکل آزاردهندۀ روابط دوستانۀ آنها را مدیریت کنید.در ادامه این مطلب از دپارتمان کودک و نوجوان مجله سلامت دکتر بهشتیان شما را با چگونگی کمک والدین به کودکان ، برای غلبه بر مشکلات روابط دوستانه شان  آشنا خواهیم کرد. در ادامه همراه ما باشید.

۱. کودک می خواهد دوستش فقط با او رفاقت کند

ابتدا با او همزادپنداری کنید و بگویید: “این قابل درک است که دوستت را فقط برای خودت می خواهی”. سپس توضیح دهید که این نوع رابطۀ دوستی می تواند نتیجۀ معکوس داشته باشد و باعث شود دوستتان را از دست دهید. کودکتان را تشویق کنید تا با دوستِ دوستشان رفاقت کند. درصورتیکه مقاومت کرد به این نکته اشاره کنید که همراهی با دوست آنها می تواند پیامدهای خوشایندی را درپی داشته باشد یا می توانید بحث را به پایان برسانید و دوست چهارم یا پنجمی را به گروه دوستی آنها اضافه کنید. این کار می تواند تا حد زیادی تنش را کاهش دهد.

۲. روابط دوستیِ آشفته و ناراحت کننده

از او بخواهید ویژگی های یک دوست، آشنا و غریبه را برای شما توضیح دهد. بعد از اینکه متوجه شدید چه انتظاراتی از یک دوست دارد بگویید: “با توجه به چیزی که گفتی، روابط دوستی خودت رو چطور می بینی؟” شاید به نظر کودک شما یک دوست، فقط یک آشنا به حساب می آید. اگر این مسئله ناامید کننده است به او کمک کنید عواطفش را پردازش کند. از او بپرسید وقتی می گوید چیزی که می خواهد با آنچه که در واقعیت می بیند مطابقت ندارد چه احساسی دارد؟ و دوستانشان باید چه کار کنند تا به او ثابت شود که از سوی آنها پذیرفته شده است؟ قصد داریم به آنها کمک کنیم تا درک کنند دوستی های واقعی، دوطرفه هستند. به آنها توضیح دهید که در روابط دوستانه، گرمی و سردی بین اعضای گروه، امری طبیعی است. گاهی دوستان، پُر شور و با انرژی ظاهر می شوند و گاهی هم اینطور نیست. به کودک تان بگویید وقتی اعضای گروه دوستی، گرم و پرشور هستند از بودن در کنارشان لذت ببرید و زمانیکه برخورد سردی دارند می توانید به آنها بگویید از این وضعیت راضی نیستید و ببینید چه تغییری در رفتارشان ایجاد می کنند. از عبارات مؤدبانه ای استفاده کنید؛ مثلا بگویید خوشتان نمی آید شما را اینگونه خطاب کنند.

اگر روابط دوستی، واقعا ناسالم است به جای جدل با فرزندتان، خودتان را به جای آنها بگذارید در غیر اینصورت ممکن است کودک به جای اینکه به تنش بین اعضای گروه فکر کند، یکدندگی کرده و به حرف های شما اهمیت ندهد. بهتر است به او بگویید طبیعی است که بخشی از وجودش خواستار معاشرت با همکلاسی اش است ولی بخش دیگری از وجودش می داند که هربار با او همراه می شود احساس شرمندگی می کند. درعین حال، رشد و تغییر کودکان را درنظر بگیرید و به این نکته توجه کنید که ممکن است کودک درمقطعی از زمان با یکی از دوستان، نامهربانی کند و در کمال تعجب، به سرعت با همکلاسی دیگری صمیمی شود.

۳. کودک می خواهد عضو گروهی شود که از آن طرد می شود

یک دختر کلاس هفتمی ابراز نگرانی می کرد که نمی دانم چرا دخترهای یک گروه دوستی، تک تک با من معاشرت می کنند ولی وقت صرف نهار از من نمی خواهند کنارشان بنشینم.؟! دوستی ها همچون ترکیبات شیمیایی هستند و هر کودک، مثل اتمی است که با سایر اتم ها تشکیل گروه می دهد. وقتی کودکان وارد ترکیبی می شوند خوشحال هستند و سعی می کنند ثبات ترکیب دوستی شان را به خطر نیندازند.

این دختر دو انتخاب دارد – به دنبال اتم های آزادی باشد که بتواند با آنها ترکیب شود یا ترکیبی پیدا کند که از اتم های جدید، استقبال می کند. شما نمی توانید دربارۀ اینکه کودکتان تمایل به عضویت در گروهی را دارد یا خیر با او صحبت کنید اما می توانید سعی کنید تا از انگیزۀ او آگاه شوید. برای مثال، دنیای اجتماعی پسرها به گونه ای است که به شدت تمایل به رابطۀ سلسله مراتبی دارند.

همۀ اعضای گروه، سرگروه را می شناسند و برخی از اعضا هم سعی می کنند بخشی از قدرت و حفاظت عضویت در گروه را به دست آورند. سخت ترین چیز برای والدین این است که بفهمند قادر به حل مشکل فرزندشان نیستند یا نمی توانند کاری کنند که کودکشان گروه را رها کند. اما می توانیم برای دلسرد کردنشان به آنها بگوییم: “وقتی صحبت می کردی توجه زیادی به تو نمی کردند…”

۴. کودک نمی تواند کینه را کنار بگذارد

از دو دختر کلاس پنجمی که برای حل مشکلشان نزد مشاور رفته بودند سؤال شد که درگیری شان از چه زمانی شروع شده است؟ یکی از آنها گفت پنج سال پیش. مشاور گفت پنج سال زمان زیادی برای بال و پر دادن به کینه هاست. نباید به کودکان اجازه دهیم تا ناراحتی هایشان را به کینه تبدیل کنند. آموزش عبور از این نقاط تاریک در روابط دوستانه به یادگیری روابط قوی بین اعضای گروه کمک می کند. اگر کودک روی مسائل کم اهمیتی پافشاری می کند از او بپرسید که فکر می کند چرا دوستش چنین رفتاری را از خودش نشان داده است؟ راه های بخشش را به فرزندانتان یاد دهید.

• اگر فقط یکبار این اتفاق افتاده و هرگز دوباره تکرار نمی شود، ببخش
• اگر از صمیم قلب، پشیمان است، ببخش
• اگر غیرعمدی یا سوء تفاهم بوده، ببخش
• اگر بیش از یک ماه از آن اتفاق می گذرد، ببخش

۵. کودک مدام با دوستانش کتک کاری می کند

چنانچه کودکتان عصبانی شده و حالت تهاجمی به خود گرفته است از او بپرسید چه اتفاقی افتاده و چرا؟ ممکن است ظاهری ناراحت داشته باشد ولی الزاما بدین معنا نیست که با او بدرفتاری شده است. سعی کنید افکار و احساساتش را تغیر دهید. این کار سبب می شود واکنش ملایم تری از خود نشان دهند. سپس از او بپرسید با انجام چه کاری می تواند به نتیجۀ مورد نظرش برسد؟ شاید بهترین راه حل، صرفا فاصله گرفتن از یکدیگر باشد. مطالعات نشان می دهد که اگر کودکان برای مدت کوتاهی از هم دور باشند بهتر می توانند اختلاف نظرشان را حل کنند و پس از آن با حس بهتری به سراغ هم می آیند.

بنا به نظر روانشناسان باید به کودکان فرصتی داده شود تا خودشان مشکلاتشان را حل کنند. اینگونه است که کودکان یاد می گیرند با انواع درگیری ها از جمله مزاحمت ها، اختلاف نظرها و قلدری ها کنار بیایند. ما زمان زیادی را صرف محافظت از بچه ها در برابر درگیری ها می کنیم ولی به اندازۀ کافی به آنها فرصت نمی دهیم تا آزادانه با سایر بچه ها بازی کنند و یاد بگیرند که مشکلاتشان را حل کنند. روابط دوستی، یکی از معدود فرصت هایی است که بچه ها در آن خودمختار هستند و به رغم اینکه ممکن است با خطراتی مواجه شوند ولی این آزادی عمل را دارند تا خودشان دوستان و نوع درگیری هایشان را انتخاب کنند.

گاهی وسوسه می شویم تا مثل یک شیر مادّه وسط بپریم و از فرزندمان در برابر بچۀ به اصطلاح “بدی” محافظت کنیم اما باید به این فکر کنیم که او هم یک بچه است. لازم است والدین، از ناراحتی فرزندشان آگاهی داشته باشند اما نباید آن را مسئلۀ نگران کننده ای تلقی کنند. احساسات ما سیستم جهت یابی مان به شمار می روند و احساسی که از بودن در کنار دیگران داریم بازخورد مهمی را به ما می دهد و آن اینکه تصمیم می گیریم می خواهیم با چه کسانی وقت کمتر یا بیشتری را بگذرانیم.