رشد قد پسرها تا چه سنی ادامه دارد؟

رشد قد اکثر پسرها در ۱۶ سالگی متوقف می شود. بعضی از پسرها در اواخر دوران نوجوانی ۳۰ سانت یا بیشتر قد می کشند اما رشد عضلات آنها تا بزرگسالی ادامه دارد.

سرعت رشد پسرها باورنکردنی است. همین باعث می شود والدین از خود بپرسند: رشد پسرها از چه سنی متوقف می شود؟ آیا رشد تا اواخر نوجوانی ادامه دارد؟

در ادامه این مطلب از دپارتمان کودک و نوجوان مجله سلامت دکتر بهشتیان بیشتر درمورد وضعیت رشد قد پسرها توضیح می دهیم.

بلوغ چه تأثیری روی رشد قد پسرها دارد؟

پسرها در دوران بلوغ با جهش رشدی رو به رو می شوند اما نرخ رشد هر نوجوانی متغیر است چون پسرها در سنین مختلف به بلوغ می رسند.

سن شروع بلوغ روی قد نهایی پسرها تأثیر ندارد اما روی زمان شروع و توقف رشد قد اثر می گذارد.

معمولاً پسرها دو دسته هستند:

1. بلوغ زودرس: ۱۱ یا ۱۲ سالگی
2. بلوغ دیررس: ۱۳ یا ۱۴ سالگی

معمولاً میانگین افزایش قد در هر دو گروه یکسان است اما پسرانی که دیرتر به بلوغ می رسند، سریع تر رشد می کنند تا زمان از دست رفته جبران شود. پسرها در سریع ترین بازۀ رشد در دوران بلوغ، به ۹۲ درصد از قد نهایی  بزرگسالی خود می رسند(+).

پسرانی که قبل از شروع بلوغ با محدودیت رشد رو به رو بودند، در دوران بلوغ همان متوسط افزایش قد لازم را کسب می کنند و کمبودهای رشد قبل از دوران بلوغ جبران می شود.

متوسط قد پسرها چقدر است؟

متوسط قد مردان بالای ۲۰ سال ،  ۱۷۵.۴ سانتی متر است (+).

قد به تناسب سن

قد نصف پسران در ده سالگی، یعنی زودترین سن شروع بلوغ، ۱۳۸.۵ سانتی متر است. اطلاعات زیر از نمودار سال ۲۰۰۰ مرکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC) گردآوری شده است (+).

سن	قد نصف پسرها به سانتی متر
۸	۱۲۸ سانتی متر
۹	۱۳۳.۵ سانتی متر
۱۰	۱۳۸.۵ سانتی متر
۱۱	۱۴۳.۵ سانتی متر
۱۲	۱۴۹ سانتی متر
۱۳	۱۵۶ سانتی متر
۱۴	۱۶۴ سانتی متر
۱۵	۱۷۰ سانتی متر
۱۶	۱۷۳.۵ سانتی متر
۱۷	۱۷۵.۵ سانتی متر
۱۸	۱۷۶ سانتی متر

نقش ژنتیک در قد پسرها

ژنتیک والدین در تعیین قد و وضعیت رشد دخترها و پسرها نقش دارد. سایر عوامل، شامل تغذیه، میزان فعالیت و تغذیۀ مادر در دوران بارداری، هم روی قد تأثیر می گذارد.

یکی از روش های پیش بینی قد فرزند، میانگین گرفتن از قد پدر و مادر است. قد پدر و مادر را با هم جمع و تقسیم بر دو کنید.

برای پیش بینی قد پسر، ۶.۳۵ سانتی متر به عدد به دست آمده اضافه کنید و برای پیشبینی قد دختر، ۶.۳۵ سانتی متر از عدد کم کنید.

برای مثال، فرض کنید قد پدر ۱۷۸ سانتی متر و قد مادر ۱۵۸ سانتی متر است.

1. ۳۳۶ = ۱۵۸ + ۱۷۸
2. ۱۶۸ = ۲/۳۳۶
3. ۳۵ =۶.۳۵ + ۱۶۸

پیش بینی می شود که قد پسر به ۱۷۴.۳۵ سانتی متر برسد.

البته این عدد دقیق نیست و ممکن است قد این کودک کوتاه تر یا بلندتر شود.

آیا سرعت رشد قد پسرها و دخترها متفاوت است؟

سرعت رشد در دخترها و پسرها متفاوت است. معمولاً پسرها در دوران کودکی سریع تر رشد می کنند. به طور متوسط، قد پسرها از دخترها بلندتر است. به همین خاطر، نمودار رشد دخترها و پسرها با هم فرق دارد.

معمولاً قد دخترها دو سال بعد از شروع بلوغ، یعنی بین ۸ تا ۱۳ سالگی، به بالاترین حد می رسد. رشد قد بعضی از دخترها در ۱۴ یا ۱۵ سالگی متوقف می شود. پسرها تا ۱۶ سالگی قد می کشند اما بیشترین تغییرات رشد بین ۱۲ تا ۱۵ سالگی رخ می دهد.

تداوم رشد مهم تر از صدک است. یعنی اگر فرزند شما از صدک چهلم به صدک بیستم سقوط کند، پزشک آزمایش تجویز می کند تا علت زمینه ای مشخص شود.

دلایل تأخیر در رشد چیست؟

رشد به دلایل مختلف به تأخیر می افتد. از جمله:

• بیماری هایی که روی تیروئید اثر می گذارند
• نارسایی هورمون های رشد
• اختلال انسولین
• اختلال هورمون های جنسی
• سندرم داون و سایر اختلالات ژنتیکی

چاقی و اضافه وزن روی سن بلوغ و سرعت رشد، قبل و بعد بلوغ، تأثیر می گذارد. سوء تغذیه در دوران کودکی هم رشد را به تأخیر می اندازد.

در دوران نوزادی بهتر می توان تأخیر در رشد را تشخیص داد. به همین خاطر، بسیار مهم است که به موقع به پزشک مراجعه کنید و طبق برنامه پیش بروید. متخصص اطفال نمودار رشد را دنبال می کند و بلافاصله مشکل را تشخیص می دهد.

چند نکته در راستای رسیدن به بالاترین قد ممکن

نکات زیر به رشد قد سالم پسرها کمک می کند:

• رژیم غذایی متعادل
• خواب کافی
• ورزش

کلام آخر از مجله سلامت

در مجموع، معمولاً رشد قد پسرها از ۱۶ سالگی متوقف می شود. عوامل زیادی روی رشد اثر می گذارد که در نهایت، روی قد هم موثر است. از جملۀ این موارد می توان به عوامل محیطی مثل ژنتیک، تغذیه و میزان فعالیت فیزیکی اشاره کرد.

اگر بابت تأخیر در وضعیت رشد نگران هستید، با متخصص اطفال تماس بگیرید.